สัมภาษณ์ ฯพณฯ พิชัย รัตตกุล อดีตประธานโรตารีสากล
ในโอกาสที่สโมสรโรตารีเชียงใหม่ฉลองครบรอบ 50 ปีอย่างยิ่งใหญ่ มีมิตรโรแทเรียนจากในและต่างประเทศมาร่วมแสดงความยินดีอย่างคับคั่ง ฯพณฯ พิชัย รัตตกุล อดีตประธานโรตารีสากลก็ไม่พลาดที่จะมาร่วมแสดงความยินดีกับสโมสรโรตารีเชียงใหม่ คอลัมน์หนึ่งในร้อยจึงไม่พลาดที่จะสัมภาษณ์ท่าน เพื่อถ่ายทอดสิ่งดีๆ เกี่ยวกับโรตารีมาให้มิตรโรแทเรียนได้รับทราบเช่นกัน
เวลาที่เรานัดหมายกับท่านคือสิบเอ็ดโมงที่โรงแรมดิเอ็มเพรส เราไปตั้งแต่สิบโมงครึ่งเพื่อรอท่าน ซึ่งเราก็แอบกังวลเล็กน้อย เพราะท่านเป็นถึงผู้นำสูงสุดของโรตารีสากลและกิติศัพท์ของท่านก็ออกจะดุ แต่เมื่อได้พบและสัมภาษณ์ท่าน พบว่าท่านเป็นผู้ใหญ่ใจดี มีใบหน้าเปื้อนยิ้มตลอดเวลาขณะให้สัมภาษณ์ และท่านก็จะสอนทุกครั้งเมื่อเราพูดไม่ถูกต้องหรือเข้าใจผิดๆ ถ้าเข้าใจไม่ถูกก็จะคิดว่าท่านตำหนิ ที่จริงท่านตั้งใจจะสอนทุกคนที่ท่านมีโอกาสสอน และที่ประทับใจคือท่านมาถึงก่อนเวลาที่นัดก็คือสิบโมงครึ่งเช่นเดียวกัน เราไปพบกับท่านเลยค่ะ
๑ ในร้อย : ท่านเป็นโรแทเรียนมาตั้งแต่อายุ 31 ถึงตอนนี้นับเป็นเวลา 52 ปีแล้ว อยากทราบว่าท่านมีความประทับใจอะไรบ้างในโรตารี
ท่านพิชัย : ผมเป็นโรแทเรียนมาตั้งแต่อายุได้ 31 ปี เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2501 ประชุมครั้งแรกที่โรงแรมรัตนโกสินทร์ มีพระยามไหสวรรค์เป็นนายก่อตั้ง มีคุณอรุณ แสงสว่างวัฒนะเป็นเลขานุการ ที่พูดถึงคุณอรุณ แสงสว่างวัฒนะ เพราะว่าพี่ชายของคุณอรุณคือ นพ. อารี สว่างวัฒนะ เป็นสมาชิกก่อตั้งของสโมสรโรตารีเชียงใหม่ ถามผมว่า 52 ปีที่เป็นสมาชิกโรตารี มีอะไรที่ประทับใจบ้าง อยู่ในวงการโรตารีมา 52 ปี ทำงานทุกหน้าที่ ผมทำงานตั้งแต่เป็นพิธีกรหรือเรียกว่าปฏิคม นั่นเป็นหน้าที่แรก ผมเป็นพิธีกรอย่างเข้มงวดจริงๆ ไม่ใช่เป็นแต่ว่ามาแนะนำแขก ไม่ใช่อย่างนั้น ผมเป็นปฏิคมตั้งแต่เริ่มมาถึงที่ประชุมก่อนครึ่งชั่วโมง ดูสถานที่ว่าพร้อมหรือไม่ เช่น จานอาหาร ช้อน ส้อมว่าพร้อมหรือไม่ นี่เป็นหน้าที่ปฏิคม ดูไมโครโฟนใช้ได้หรือไม่ ดูว่าใบลงทะเบียนสมาชิกมีพร้อมหรือไม่ ดูว่าเสร็จทุกอย่างแล้วก็คอยรับแขกนี่เป็นหน้าที่ปฏิคม แขกในที่นี้รวมถึงสมาชิกของตัวเองต้องให้การต้อนรับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมาชิกที่มาจากต่างสโมสร จะเห็นได้ว่าเฉพาะหน้าที่ปฏิคมมีหน้าที่มากมายเหลือเกิน ผมไม่แน่ใจว่าขณะนี้ปฏิคมต่างๆ ทำหน้าที่อย่างนี้ได้หรือเปล่า นี่เป็นการให้สนเทศโรตารีไปในตัว หลังจากนั้นเมื่อมีสมาชิกจากต่างสโมสรโดยเฉพาะจากต่างประเทศ หน้าที่ปฏิคมก็ต้องพาเขาไปพบกับนายกสโมสร แล้วเวลาเริ่มประชุมแล้ว ไม่ใช่ปฏิคมเชิญนายกเปิดประชุม เป็นนายกเองเฆาะฆ้องเปิดประชุมโดยไม่ต้องให้มีใครมาเชิญให้เปิดประชุม เมื่อถึงเวลาแนะนำแขกนายกก็จะเชิญปฏิคมแนะนำ การแนะนำมีศิลปะอีกอย่าง ที่ผมพูดถึงปฏิคมก็เพราะว่าปฏิคมมีความสำคัญที่จะทำให้สโมสรโรตารีเป็นสโมสรโรตารี ให้มีมิตร ให้มีบรรยากาศของความอบอุ่น ความสนุกสนาน บรรยากาศของความเป็นกันเอง ถ้าหากการประชุมจะมีวิทยากรมาพูด ปฏิคมจะต้องดูว่าระหว่างที่วิทยากรพูดอยู่นั้นสมาชิกพูดคุยกันหรือเปล่า
๑ ในร้อย : หัวเราะ
ท่านพิชัย : หัวเราะนี่แสดงว่าคุณเคยพบคนที่พูดคุยกันระหว่างวิทยากรบรรยายใช่หรือเปล่า
๑ ในร้อย : ใช่ค่ะ
ท่านพิชัย : การพูดคุยระหว่างวิทยากรบรรยายเสียมารยาทมากๆ เป็นหน้าที่ของปฏิคมจะต้องไปบอกเบาๆ ให้เขาหยุดพูด (ทำท่าจุ๊ปาก) สรุปก็คือเป็นหน้าที่ของปฏิคม เพราะนายกไม่สามารถลุกไปไหนได้ เนื่องจากนายกต้องทำหน้าที่ประธานที่ประชุมอยู่ สรุปแล้วเป็นสมาชิกมา 52 ปี งานที่สนุกก็ทำมาทุกอย่าง ตั้งแต่เป็นสมาชิกสโมสรจนกระทั่งเป็นกรรมการสโมสร นายกสโมสร กรรมการภาค ผู้ว่าการภาค กรรมการโรตารีสากล และประธานโรตารีสากล และเป็นประธานมูลนิธิโรตาสากล งานเราก็ได้รับความไว้วางใจ ผมเน้นคำว่าได้รับความไว้วางใจ แต่สิ่งที่ผมสนุกที่สุดคือตำแหน่งนายกสโมสรตารี เป็นตำแหน่งที่สนุกที่สุด เหมือนอย่างที่คุณจันทนีพูดเมื่อกี้ว่าจากสโมสรที่มีสมาชิก 5-6 คน พยายามฟื้นฟูสโมสรขึ้นมาให้เข้มแข็ง มีสมาชิกเพิ่ม มีกิจกรรม เป็นสิ่งที่ท้าทายและคุณทำสำเร็จ ตำแหน่งของนายกสโมสรเป็นตำแหน่งที่ท้าทายที่ทำให้เราทำสำเร็จ เพราะกิจการหรือกิจกรรมของโรตารีนั้นไม่ได้มาจากเบื้องบน ไม่ได้มาจากผู้ว่าการภาค แต่มาจากสมาชิกในสโมสร เพราะฉะนั้นสมาชิกจึงเป็นรากหญ้าของกิจกรรมของโรตารี
๑ ในร้อย : ได้ความรู้จากท่านเยอะเลยค่ะ เป็นสนเทศโรตารีไปด้วย
ท่านพิชัย : ผมเชื่อว่าไม่มีใครมาบอกคุณอย่างนี้
๑ ในร้อย : ไม่มีค่ะ
ท่านพิชัย : แม้กระทั่งผู้ว่าการภาคสมัยนี้ก็ไม่ได้มาบอกคุณอย่างนี้
๑ ในร้อย : หนูก็ไม่เคยทราบมาก่อนว่าปฏิคมมีหน้าที่มากขนาดนี้
ท่านพิชัย : เพราะหนังสือสมัยนี้ไม่ได้มีแล้ว ที่ผมพูดนี้ไม่ใช่ของใหม่ เป็นของที่มีมาร้อยปีแล้ว
๑ ในร้อย : อยากทราบผลงานเด่นสมัยที่ท่านเป็นประธานโรตารีสากล ผลงานที่ท่านภาคภูมิใจ
ท่านพิชัย : ผลงานเด่นไม่ว่าจะเป็นนายกสโมสรหรือประธานโรตารีสากล ผมเองโดยส่วนตัวไม่มีผลงานอะไร แต่ผลงานถ้าจะมีในฐานะนายกสโมสร เป็นผู้ว่าการภาค เป็นประธานโรตารีสากล หรืออะไรก็แล้วแต่ ไม่ใช่ผลงานของผมเป็นผลงานของสมาชิก เพราะฉะนั้นผมไม่เคยอ้างว่าเป็นผลงานของนายพิชัย โรแทเรียนที่แท้จริงจะต้องไม่อ้างผลงานของตนเอง ผลงานคือสมาชิกทำ
๑ ในร้อย : เหมือนเช่นสโมสรโรตารีล้านนาฟื้นเพราะเราได้คนช่วย เราเสริมกัน ได้คุณชนะ คุณนิตยา และสมาชิกท่านอื่นๆ มาช่วยกันคนละไม้คนละมือ หนูไม่ได้ทำคนเดียว
ท่านพิชัย : มันขึ้นอยู่กับสมาชิก ขึ้นอยู่กับหัวหน้า ถ้าหัวหน้าหยิ่งยะโสจองหอง ใครจะมาช่วยล่ะ ถ้าผลงานสโมสรยกให้สมาชิก ถ้าในฐานะประธานโรตารีสากลก็ยกให้สโมสร
๑ในร้อย : ผลงานที่มีในสมัยท่านล่ะคะ ไม่ใช่ของท่านแต่เป็นของสมาชิกสมัยท่านมีอะไรบ้าง
ท่านพิชัย : มีเยอะเหลือเกิน มีมากมายจนไม่รู้จะหยิบยกอันไหนมาเป็นจุดใหญ่ เอาเป็นว่าผลงานตลอดระยะเวลา 52 ปีนี้ไม่ได้เป็นผลงานของผม แต่เป็นผลงานของการที่เพื่อนสมาชิกในระดับรากหญ้า ในระดับ สโมสร ในระดับภาคทำกันคนละไม้คนละมือ
๑ ในร้อย : ค่านิยม (Values) ของโรตารีคืออะไรคะ
ท่านพิชัย : โรตารีเป็นสินค้าอย่างหนึ่งมีคุณค่าหรือ Values
๑ ในร้อย : อย่างโรแทเรียนเราจะทำอย่างไรให้สอดคล้องกับค่านิยมของโรตารี
ท่านพิชัย : คุณค่าของโรตารีมีหลายอย่าง ไม่เหมือนกับสมาคมหรือองค์กรอื่นๆ ที่ไม่เหมือนเพราะ หนึ่งการรับสมาชิกมา ขึ้นอยู่กับอาชีพ ผมถามคุณว่าคุณมีอาชีพอะไร ถ้าหากไม่มีอาชีพจะเข้ามาเป็นสมาชิกโรตารีไม่ได้ อันนี้เป็น Values เป็นคุณค่าอย่างหนึ่งของโรตารี สมาชิกของโรตารีขึ้นอยู่กับบรรทัดฐานของอาชีพของคนๆ นั้น คุณทำงานอยู่บริษัทเป๊ปซี่-โคล่า แผนก Snack คุณเป็นผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคล อาชีพของคุณคืออะไร อาชีพที่คุณอยู่ในโรตารี Classification คืออะไร
๑ ในร้อย : อาชีพนักบริหารทรัพยากรมนุษย์
ท่านพิชัย : ขนาดคุณเป็นโรแทเรียนมา 5 ปี และคุณเป็นนายกสโมสรโรตารีมาแล้ว คุณยังไม่รู้เลย ขนาดคนที่เสนอคุณมาเป็นโรแทเรียนยังไม่รู้ Classification คุณเลย ทีนี้คุณถามผมว่า Values คืออะไร ผมก็เริ่มต้น ด้วยการเข้ามาเป็นสมาชิกมันไม่เหมือนสมาคมและองค์กรอื่น เพราะเหตุว่าคนที่เข้ามาได้ต้อง Represent อาชีพนั้นๆ ในชุมชนนั้นๆ ของตัวเอง ผมถามคุณต่อไป เมื่อคุณเข้ามาในโรตารี เขาให้คุณกรอกแบบฟอร์มเขาให้คุณใส่อาชีพอะไร เวลานี้คุณเป็นผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคล แผนก Snack อาชีพของคุณคือการผลิต Snack ไม่ใช่ตำแหน่งแต่เป็นอาชีพ เมื่อวานนี้ผมพบคุณอธิษฐาน (นย. อธิษฐาน วงศ์ใหญ่ สโมสรโรตารีลำปาง) ถ้าถามคุณอธิษฐานว่าคุณอาชีพอะไรเขาก็ตอบไม่ถูก หน้าที่งานของเขาคือเป็นรองผู้อำนวยการฝ่ายบริหารโรงพยาบาล เพราะฉะนั้น Classification ของคุณอธิฐานคือ Hospital Service บริการโรงพยาบาล ถ้าหากคุณอธิษฐานเป็นหมอ Classification ของหมอ เช่น ผู้อำนวยการโรงพยาบาลเชียงใหม่ อาชีพของเขาในโรตารีไม่ใช่หมอ แต่เป็นโรงพยาบาล Hospital Service เข้าใจไหม
๑ ในร้อย : ไม่เข้าใจค่ะ
ท่านพิชัย : ถ้าคุณเป็นหมอไปรักษาตามบ้านเรียกว่า Medical เวลานี้คุณต้องไปถามสโมสรคุณดู อย่างผมนี่ผมเป็นสมาชิกเมื่อ 52 ปีมาแล้ว อาชีพผมคือผู้ผลิตและจำหน่ายยารักษาโรค ผมเป็นผู้จัดการใหญ่ บริษัทของผมทำการผลิตยารักษาโรค อาชีพของผมคือการผลิตยารักษาโรค ภาษาอังกฤษของผมคือ Pharmaceutical Manufacturing เข้าใจไหม ผมรับรองว่าไม่มีใครสอนคุณ
๑ ในร้อย : ของหนูเวลากรอกเอกสาร ประเภทกิจการก็บอกว่าผลิตอาหาร
ท่านพิชัย : นั่นก็ถูกต้อง แต่ถ้าผมถามคุณ อาชีพคุณคืออะไรในโรตารี คือผลิตอาหาร อาหารอะไร คือสแน็ค สิ่งเหล่านี้ไม่มีใครสอนคุณ ใน District Assembly ก็ไม่มีใครสอนคุณ สิ่งเหล่านี้เป็น Values คำตอบผมว่า Values แรกคือถ้าใครผลิตอาหารและถ้าเขาจะมาเป็นสมาชิกก็มาเป็นไม่ได้เพราะมีคุณอยู่นี่แล้ว
Values ที่สองก็คือการที่สโมสรนั้นมีกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ควบกับการมีมิตรภาพ อันนี้สำคัญมาก ผมอยากมีโอกาสคุยในที่ประชุมกว้างๆ จะได้รู้กันมากๆ ในการประชุม District Assembly มีความสำคัญมากแต่ผมรับรองว่าไม่มีใครสอนคุณอย่างนี้ ทุกภาค น่าเสียดาย อันนี้เป็น Values ที่สอง คือมีกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ควบคู่กับมิตรภาพ ถ้ามีกิจกรรมอย่างเดียวเข้าสมาคมอะไรก็ได้ คุณก็ทำได้ แต่โรตารีมีบำเพ็ญประโยชน์และสร้างมิตรภาพ
๑ ในร้อย : มิตรภาพทั้งในสโมสรและต่างสโมสรทั่วภาค
ท่านพิชัย : ไม่ใช่เฉพาะภาค ทั่วโลก ไม่มีองค์กรอื่นเป็นอย่างนี้ สหประชาชาติไม่เหมือนโรตารี นี่เป็น Values อย่างหนึ่ง Values ที่สามคือโปรแกรมของโรตารี ยกตัวอย่างโปรแกรมโปลิโอ เริ่มมาตั้งแต่ปี 1985 แม้กระทั่ง WHO องค์การอนามัยโลก ก็ไม่กล้าหยิบยกเรื่องนี้ขึ้นมาทำ โปรแกรม Peace เคยได้ยินไหม ไม่มีใครทำ สิ่งเหล่านี้เป็น Values เพราะฉะนั้น Values ที่เขาเริ่มมาตั้ง 105 ปีมาแล้ว ระยะหลังนี้สมาชิกลืม Values
๑ ในร้อย : โรตารีประเทศ ท่านอยากให้โรตารีในประเทศไทยเป็นอย่างไรบ้าง
ท่านพิชัย : ผมอยากให้โรตารีในประเทศไทยและโรตารีทั่วไปยึดมั่นในปรัชญาเดิมที่ผมพูดมาทั้งหมด ปรัชญาเดิมในเรื่องเกี่ยวกับการรับสมาชิก ต้องเน้นในเรื่อง Classification ต้องเน้นในเรื่องกิจกรรม เน้นในเรื่องมิตรภาพ เน้นในเรื่องการเข้าประชุม ผมอยากให้เป็นอย่างนั้น สองผมอยากให้เพิ่มสมาชิกโดยเน้นในความถูกต้อง คืออาชีพ เพราะฉะนันการเพิ่มสมาชิกภาพและรักษาสมาชิกปัจจุบันไว้ แต่ในขณะเดียวต้องเน้นในเรื่องกลั่นกรองคุณภาพ ผมยกตัวอย่างเมื่อหลายสิบปีก่อนสโมสรผมเรามีสมาชิกเป็นกรรมการผู้จัดการใหญ่บริษัทโตโยเมนก้าไคชา บริษัทใหญ่มาก หลังจากอยู่นี่มานานเขาก็ย้ายกลับไปอยู่โตเกียวแต่เข้าโรตารีไม่ได้ เขาอยู่ที่นี่เป็นใหญ่แต่อยู่ที่โน่นไม่ใช่เป็น Executive ไม่ใช่เป็นท็อป เพราะท็อปที่นั่นเขาอยู่ที่โรตารีแล้ว คนที่จะเป็นสมาชิกต้องเป็น No. 1 หรือ No. 2 ไม่ใช่เบอร์สามเบอร์สี่ นี่เป็น Values ของโรตารี ไม่ใช่หมายความว่าเป็นสโมสรเศรษฐี แต่การที่ต้องการเอา Top Executive เข้ามาเนื่องจากว่า Top Executive ทำงานต่างๆ สามารถสั่งการได้เพราะเป็น Executive ในองค์กรของตัว ตัวอย่างนี้คล้ายกับผู้จัดการธนาคาร สมมุติว่าคุณชาตรีเป็นสมาชิกสโมสรโรตารีกรุงเทพอยู่แล้ว หากผู้จัดการธนาคารกรุงเทพ สาขาเชียงใหม่ย้ายเข้าไปทำงานที่กรุงเทพ จะเข้าสโมสรโรตารีกรุงเทพไม่ได้ เพราะมีคุณชาตรีเป็นสมาชิกอยู่ก่อนแล้ว
๑ ในร้อย : ดีค่ะหนูจะได้เอาไปเผยแพร่เพราะมีคนพูดว่าเดี๋ยวนี้เรารับสมาชิกเน้นแต่ปริมาณ
ท่านพิชัย : ผมอยากเพิ่มสมาชิกแต่ผมไม่ต้องการคนที่ไม่มีคุณภาพ ผมต้องการคนที่มีคุณภาพและคุณสมบัติ
คุณภาพคืออะไร คุณสมบัติคืออะไร ผมบอกแล้ว
๑ ในร้อย : ภาค 3360 ท่านมองว่าภาคของเรามีศักยภาพอย่างไรบ้าง
ท่านพิชัย : ศักยภาพของการเพิ่มสมาชิกมีทุกแห่ง ส่วนการนำสมาชิกเข้ามาขอให้เน้นคุณสมบัติและคุณภาพให้มาก อย่าเป็นห่วงตัวเลข ที่ผ่านมาประธานโรตารีสากลชอบให้ตัวเลข อย่างปีที่แล้ว ดังเคิล ลี ตั้งเป้าเพิ่มสมาชิก 10 % แต่ปีนี้จอห์น เคนนี่บอกว่าไม่เอา ฉันไม่เซ็ตโกล์แต่หวังว่าสิ้นปีเราหวังว่าสโมสรเราจะมีสมาชิกเพิ่มอย่างน้อยหนึ่งคน คุณอาจจะเพิ่มสมาชิก 100 % ก็ได้ การเอาใครมาก็ได้ทำให้เสีย Values มาแล้ว
๑ หนึ่งในร้อย : ท่านอายุ 84 ปี อยากทราบว่าท่านดูแลรักษาสุขภาพอย่างไร
ท่านพิชัย : ยาของผมคือโรตารี โรตารีเป็นยาอายุวัฒนะ แต่บางครั้งบางคราวโรตารีก็ทำให้ผมผิดหวัง อะไรผมไม่พูด เสียใจผิดหวัง
๑ ในร้อย : กราบขอบพระคุณท่านมากที่ให้สัมภาษณ์และสนเทศโรตารีไปด้วย
ท่านพิชัย : คุณจะเอาไปถ่ายทอดให้สมาชิกคุณอย่างไร
๑ ในร้อย : นอกเหนือจากการนำลงสารผู้ว่าการภาคแล้ว ก็จะนำไปสนเทศโรตารีในสโมสร และคัดลงสารสโมสรด้วยค่ะ
ในระหว่างเริ่มพูดคุยก็มี นย. นิตยา ภู่ยงยุทธ มาให้กำลังใจคนสัมภาษณ์แบบเกาะขอบเวที เราได้พูดคุยกับท่านจนถึงเที่ยงเศษ อผภ.ดร. ศุภวัฒน์ ภูวกุล ที่มานั่งรออยู่หว่างสัมภาษณ์ก็ได้มารับท่านพิชัยไปรับประทานอาหารกลางวัน สำหรับคอลัมน์หนึ่งในร้อยรู้สึกอิ่มใจที่ในที่สุดก็สามารถสัมภาษณ์ท่านพิชัยได้ตามที่ บก. วานิช มอบหมายมา.
(ดำเนินการสัมภาษณ์โดย อน. จันทนี เทียนวิจิตร สร. ล้านนา เชียงใหม่)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น
หมายเหตุ: มีเพียงสมาชิกของบล็อกนี้เท่านั้นที่สามารถแสดงความคิดเห็น